Ngày 11/11/2011, Quốc Hội khóa XIII đã thông qua Luật Đo lường số 04/2011/QH13, theo đó Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Danh mục phương tiện đo nhóm 2. Theo Thông tư số 07/2019/TT-BKHCN ngày 26/07/2019 thì phương tiện đo nhóm 2 là Phương tiện đo được sử dụng để định lượng hàng hóa, dịch vụ trong mua bán, thanh toán, bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bảo vệ môi trường, trong thanh tra, kiểm tra, giám định tư pháp và trong các hoạt động công vụ khác được kiểm soát theo yêu cầu kỹ thuật đo lường quy định tại văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam.
Tin mới:
Danh mục phương tiện đo nhóm 2 được ban hành theo Thông tư số 03/2024/TT-BKHCN ngày 15/04/2024 sửa đổi bổ sung Thông tư số 23/2013/TT-BKHCN ngày 26/09/2013 và Thông tư số 07/2019/TT-BKHCN ngày 26/07/2019 có quy định biện pháp kiểm soát về đo lường đối với “phương tiện đo mô men lực” là phải thực hiện kiểm định (theo điều 4, bảng Danh mục, mục 18).
Mô men lực là gì?
Mô men lực là một đại lượng vật lý thể hiện tác động gây ra sự quay quanh một điểm hoặc một trục của vật thể. Nó là khái niệm mở rộng cho chuyển động quay từ khái niệm lực trong chuyển động thẳng. “Phương tiện đo mô men lực” là một phương tiện đo thuộc đại lượng Lực.
Đơn vị đo mô men lực gồm các hệ đơn vị sau:
Mô men lực là gì?
Mô men lực là một đại lượng vật lý thể hiện tác động gây ra sự quay quanh một điểm hoặc một trục của vật thể. Nó là khái niệm mở rộng cho chuyển động quay từ khái niệm lực trong chuyển động thẳng. “Phương tiện đo mô men lực” là một phương tiện đo thuộc đại lượng Lực.
Đơn vị đo mô men lực gồm các hệ đơn vị sau:

Hệ thống các quy trình hiệu chuẩn/kiểm định phương tiện đo mô men lực đang áp dụng (hoặc tham khảo) tại Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 bao gồm:
- ĐLVN 341:2020 Thiết bị hiệu chuẩn mô men lực - Quy trình hiệu chuẩn
- ĐLVN 337:2020 Phương tiện đo mô men lực - Quy trình kiểm định
- ISO 6789-1 & 2:2017 Assembly tools for screws and nuts - Hand torque tools - Part 1 & 2
- BS 7882:2017 Method for calibration and classification of torque measuring devices
- ASTM 2428-15a Standard Practice for Calibration and Verification
of Torque Transducers - ASME B107.14-2004 Hand Torque Instruments (Mechanical)
- ASME B107.28-2005 Electronic Torque Instruments
- ASME B107.300-2010 (R2016) Torque Instruments

Ứng dụng mô men lực trong các lĩnh vực
Như vậy, phương tiện đo mô men lực được ứng dụng rất nhiều trong các ngành kỹ thuật an toàn, dầu khí, hàng không, đóng tàu, công nghiệp động cơ công suất, ... Một trong những ứng dụng chủ yếu của mô men lực tĩnh là vặn xiết các ốc vít, bulông. Mục tiêu chính của việc vặn siết này là:
- Gắn chặt và kết nối các vật.
- Truyền lực dẫn động và lực phanh.
- Bịt kín các bulông thoát khí, chất lỏng.
- Siết quá căng sẽ làm giảm độ bền của bulông và đai ốc có thể dẫn đến tình trạng bị phá hủy làm hỏng hóc các chi tiết. Nếu lực siết quá nhỏ làm cho mối ghép trở nên kém bền, dễ bị bong ra trong quá trình vận hành/sử dụng.
Hệ thống thiết bị hiệu chuẩn mô men lực rất đa dạng, trong đó có hệ thống chuẩn đầu. Chuẩn đầu được chia làm 2 dạng:
- Hệ thống bộ quả và cánh tay đòn có gối đỡ (Supported beam);
- Hệ thống bộ quả và cánh tay đòn không gối đỡ (Unsupported beam);
Là các thiết bị có độ không đảm bảo đo được xác định thông qua các nguyên tắc vật lý từ các đơn vị cơ bản là lực và chiều dài. Chuẩn đầu mô men lực là một hệ thống tải trọng chết tác dụng thông qua một cánh tay đòn như cơ cấu đòn bẩy, có chiều dài và đường kính đã biết độ không đảm bảo đo, đồng thời có liên kết với chuẩn quốc tế.

Nguyên lý hệ thống chuẩn đầu hiệu chuẩn mô men lực
Dựa trên cơ sở lý thuyết về hệ thống chuẩn đầu hiệu chuẩn phương tiện đo mô men lực, tháng 7/2024 Phòng Đo lường Cơ - Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 (QUATEST 3), đã tiến hành thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp cơ sở đối với “Thiết kế chế tạo thiết bị hiệu chuẩn (TBHC) các phương tiện đo (PTĐ) mô men lực có phạm vi đo đến 3 000 N · m, với độ KĐBĐ đến 0,1 %”.
Đến nay đề tài đã đạt được những thành công so với mục tiêu đặt ra, và có những bước cải tiến đáng kể như:
Đến nay đề tài đã đạt được những thành công so với mục tiêu đặt ra, và có những bước cải tiến đáng kể như:
- Việc thay thế các phương tiện đo mô men lực, cánh tay đòn có thể thực hiện nhanh chóng;
- Cơ cấu định tâm cho các phương tiện đo mô men lực bằng đồng hồ so, đảm bảo kiểm soát độ đồng tâm giữa các PTĐ mô men lực và tâm quay của cánh tay đòn.
- Khung gá có bộ phận tinh chỉnh được góc quay của tay đòn, thay đổi vị trí của PTĐ tại các góc quay lệch nhau 120o thông qua hộp số;
- Cánh tay đòn được đỡ bởi gối đỡ, có thể thay đổi chiều dài cánh tay đòn, tối đa Lmax = 1 m, dung sai: ± 0,1 mm;
- Cơ cấu kiểm soát góc nghiêng của cánh tay đòn chuẩn, cơ cấu đỡ an toàn cho cánh tay đòn đảm bảo không bị rơi, lật trong quá trình treo quả chuẩn.

Hiệu chuẩn PTĐ mô men lực theo chiều cùng chiều kim đồng hồ (CW)
Các sản phẩm trong quá trình thi công cho đến khi hoàn thiện đều phải trải qua quá trình giám sát gia công và chạy thử, các kết quả này đã được ghi nhận tại các Biên bản giám sát gia công và biên bản chạy thử thiết bị. Với kết quả thực hiện đề tài, Phòng Đo lường Cơ hiện nay có thể mở rộng năng lực hiệu chuẩn/kiểm định phương tiện đo mô men lực để cung cấp dịch vụ đến các doanh nghiệp, cá nhân có nhu cầu.
QUATEST 3 là đơn vị có uy tín với hệ thống trang thiết bị hiện đại, được nhiều Bộ ngành chỉ định, có năng lực toàn diện, thực hiện trọn gói các dịch vụ đã đăng ký theo Nghị định 107/2016/NĐ-CP, Nghị định 105/2016/NĐ-CP và ISO/IEC 17025. Phòng Đo lường Cơ được giao trách nhiệm thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn các phương tiện đo mô men lực.
Do vậy, quý khách hàng có nhu cầu kiểm định, hiệu chuẩn phương tiện đo mô men lực hoặc cần tư vấn kỹ thuật, báo giá, thực hiện dịch vụ nhanh chóng với kết quả chính xác – khách quan - kịp thời - tin cậy, có thể liên hệ đến Phòng Đo Lường Cơ của QUATEST 3: ĐT: 0251 3836212 – ext: 3340; Zalo: 086 860 0901 (Mr. Lý Đạt Minh); Email: co@quatest3.com.vn
Nhóm nghiên cứu Phòng ĐL Cơ
Tin tức nổi bật khác
13 Tháng Ba 2025
Đo lường cho mọi người, mọi thời đại – 150 năm kỷ niệm Công ước Mét
12 Tháng Ba 2025
QUATEST 3 thử nghiệm các thành phần trong viên và kẹo rau củ
11 Tháng Ba 2025
QUATEST 3 được Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động quan trắc môi trường
10 Tháng Ba 2025
Bộ Trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ gửi Thư chúc mừng Ngày 8/3 đến toàn thể cán bộ nhân viên nữ của ngành KHCN
06 Tháng Ba 2025