Trong bối cảnh thương mại điện tử và logistics phát triển mạnh, nhu cầu đóng gói, vận chuyển hàng hóa liên tục gia tăng. Bao bì không còn đơn thuần là lớp vỏ bọc hàng hóa mà còn là yếu tố đảm bảo chất lượng, an toàn và hiệu quả vận hành chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, các loại bao bì dùng một lần đặc biệt là bao bì nhựa mỏng đang tạo ra khối lượng rác thải khổng lồ và gánh nặng xử lý môi trường.
Chính vì vậy, giải pháp hộp phân phối bằng nhựa cứng tái sử dụng ngày càng được quan tâm nhờ khả năng dùng nhiều lần, độ bền cơ học cao, chống va đập tốt và dễ vệ sinh, quay vòng. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả, các sản phẩm này cần được chuẩn hóa về kích thước, thiết kế và hiệu suất sử dụng, giúp doanh nghiệp sản xuất, người tiêu dùng và các bên vận chuyển có căn cứ thống nhất trong ứng dụng và kiểm tra chất lượng.
Trước yêu cầu ngày càng cao về vận chuyển an toàn, tiết kiệm và thân thiện môi trường, việc tiêu chuẩn hóa bao bì vận chuyển đang trở thành nhu cầu cấp thiết. Nhằm đồng bộ hóa các loại hộp phân phối bằng nhựa cứng có thể tái sử dụng- một trong những giải pháp thay thế hiệu quả cho bao bì dùng một lần Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quyết định số 1603/QĐ-BKHCN công bố hai tiêu chuẩn quốc gia là TCVN 13783-1:2023 và TCVN 13783-2:2023. Đây là những tiêu chuẩn kỹ thuật đầu tiên tại Việt Nam áp dụng riêng cho dòng bao bì vận chuyển bằng chất dẻo cứng tái sử dụng, tạo nền tảng kỹ thuật cho ngành logistics, phân phối và thương mại hiện đại.

Bao bì vận chuyển bằng chất dẻo cứng tái sử dụng nên đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn. Ảnh minh họa
TCVN 13783-1:2023 – Hộp nhựa cứng tái sử dụng cho mục đích chung
Tiêu chuẩn TCVN 13783-1:2023 áp dụng cho các loại hộp phân phối được làm bằng nhựa cứng, có thể sử dụng lại nhiều lần trong quá trình vận chuyển, lưu kho hoặc phân phối hàng hóa trong các ngành như thực phẩm, đồ uống, điện tử, y tế, nông sản và hàng tiêu dùng.
Tiêu chuẩn này được xây dựng khi xuất hiện tình huống mà người sản xuất và người sử dụng gặp phải sự nhầm lẫn về quy trình thử nghiệm bao bì vận chuyển có kiểm soát nhiệt độ để vận chuyển kiện hàng. Mặc dù thế giới ngày càng chú ý đến sự an toàn và chất lượng của sản phẩm khi vận chuyển kiện hàng trong chuỗi cung ứng lạnh thông qua thương mại điện tử, nhưng vẫn thiếu tiêu chuẩn đề cập đến các khác biệt trong việc sử dụng phép thử bao bì phù hợp. Tiêu chuẩn này có thể áp dụng trực tiếp cho các nước kém phát triển cũng như các nước phát triển về hệ thống chuỗi cung ứng lạnh hoặc chuỗi cung ứng có kiểm soát nhiệt độ.
Mục đích của tiêu chuẩn này là quy định các yêu cầu chung của hệ thống bao bì có kiểm soát nhiệt độ khi vận chuyển bao bì để vận chuyển kiện hàng. Các bao bì được phân phối theo chuỗi cung ứng có kiểm soát nhiệt độ nhằm mục đích kiểm soát chất lượng, độ an toàn và dịch vụ của sản phẩm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, các bên liên quan có thể thỏa thuận về các điều kiện, bao gồm nhưng không giới hạn những điều sau đây: Khi sản phẩm có trọng lượng nặng; khi có đá khô hoặc các vật liệu nguy hiểm bên trong bao bì; hoặc khi có bất kỳ yêu cầu cụ thể nào về nhiệt độ.
Theo đó, tiêu chuẩn này đưa ra các yêu cầu cơ bản như: Thiết kế hộp phải là kích thước hình học, kết cấu đảm bảo dễ xếp chồng, tương thích với pallet và kệ tiêu chuẩn. Chịu lực tốt, không biến dạng khi xếp tải, dễ nâng hạ và di chuyển. Vật liệu phải đảm bảo an toàn khi sử dụng, không gây độc hại, dễ vệ sinh, không gây tổn hại đến hàng hóa. Vật liệu phải đảm bảo có thể tái sử dụng nhiều lần mà không ảnh hưởng đến chức năng và hình dạng hộp.
TCVN 13783-1:2023 hướng đến sự linh hoạt trong ứng dụng thực tiễn, hỗ trợ doanh nghiệp thiết kế sản phẩm bao bì phù hợp với nhiều loại hàng hóa khác nhau, đồng thời giảm chi phí sản xuất và hạn chế lãng phí do bao bì không đạt chuẩn.
TCVN 13783-2:2023 – Hướng dẫn kiểm tra chất lượng và hiệu năng
Nếu phần 1 đặt ra những yêu cầu cơ bản về đặc điểm và chức năng của hộp nhựa cứng tái sử dụng, thì TCVN 13783-2:2023 – “Bao bì vận chuyển – Hộp phân phối bằng chất dẻo cứng, có thể tái sử dụng – Phần 2: Yêu cầu kỹ thuật chung để thử nghiệm” – cung cấp hướng dẫn kỹ thuật để kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm một cách hệ thống và khách quan.
Tiêu chuẩn này quy định cụ thể các phương pháp thử để đảm bảo hộp đạt yêu cầu về: Chịu tải trọng tĩnh và động: Hộp phải giữ nguyên hình dạng, kết cấu khi chịu lực đè nén trong kho hoặc khi vận chuyển bằng xe tải, container. Khả năng chống va đập đảm bảo không nứt vỡ khi bị rơi từ độ cao nhất định hoặc bị va chạm trong quá trình xếp dỡ. Vật liệu nhựa không bị biến chất, ăn mòn khi tiếp xúc với chất tẩy rửa, nước mặn hoặc tia UV. Sau nhiều chu kỳ sử dụng hoặc điều kiện thời tiết khắc nghiệt, hộp vẫn phải giữ được đặc tính kỹ thuật ban đầu. Các bộ phận như nắp, bản lề, tay cầm phải đảm bảo độ chính xác, dễ tháo lắp và không gây rò rỉ, mất an toàn.
TCVN 13783-2:2023 giúp doanh nghiệp, nhà sản xuất và cơ quan kiểm định có căn cứ kỹ thuật rõ ràng để đánh giá chất lượng bao bì, tránh tình trạng sản phẩm kém chất lượng lọt vào chuỗi cung ứng.
Việc ban hành hai tiêu chuẩn trên không chỉ đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của ngành bao bì – vận tải mà còn mang lại nhiều lợi ích cụ thể: Tiết kiệm chi phí lâu dài do hộp nhựa tái sử dụng có tuổi thọ cao, chi phí vòng đời thấp hơn so với bao bì dùng một lần. Giúp bảo vệ môi trường phù hợp với các chương trình kinh tế tuần hoàn và mục tiêu phát triển bền vững. Kích thước đồng bộ giúp tối ưu hóa không gian lưu trữ, vận chuyển, giảm tổn thất hàng hóa. Sản phẩm tuân thủ tiêu chuẩn sẽ dễ tiếp cận thị trường quốc tế hơn, tăng tính minh bạch và uy tín doanh nghiệp.
Việc xây dựng và ban hành hai tiêu chuẩn TCVN 13783-1:2023 và TCVN 13783-2:2023 là bước đi đúng đắn, góp phần định hướng ngành công nghiệp bao bì và logistics Việt Nam chuyển sang mô hình xanh – bền vững hơn. Trong tương lai, khi hoạt động vận chuyển và chuỗi cung ứng ngày càng số hóa và tự động hóa, các loại bao bì nhựa cứng tái sử dụng chuẩn hóa sẽ giữ vai trò quan trọng, đặc biệt trong hệ thống kho thông minh, robot vận hành, container hóa đa phương thức.
Để các tiêu chuẩn này đi vào thực tế hiệu quả, cần có sự phối hợp giữa cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp trong tuyên truyền, hướng dẫn áp dụng, cũng như giám sát việc sản xuất và sử dụng đúng quy chuẩn. Đây không chỉ là câu chuyện kỹ thuật, mà còn là chiến lược phát triển dài hạn cho một nền logistics hiện đại, hiệu quả và có trách nhiệm với môi trường.
An Dương
Nguồn: Vietq